Astigmat, korneanın veya göz merceğinin yapısının düzgün şekilli olmamasından kaynaklanan en yaygın kırma problemlerinden biridir. Astigmatlı kişiler nesneleri net ve düzgün göremez. Çoğunlukla doğumla birlikte ortaya çıkar ancak ilerleyen yaşlarda da görülebilir. Astigmat, genellikle miyop ve hipermetrop kırılma kusurlarıyla birlikte de görülebilen bir rahatsızlıktır.
Düzgün yapıya sahip bir kornea, göze gelen ışığı kırarak onu retinaya doğru bir şekilde iletir ve net görme sağlanır. Astigmat problemi olan gözde kornea veya göz merceğinin normal şekilde olmaması, gerekenden daha kavisli veya pürüzlü olması nedeniyle göze gelen ışık doğru bir biçimde kırılamaz ve retinada doğru noktaya odaklanamaz. Bunun sonucunda uzak, yakın ya da her iki mesafe için de görüş bulanıklığı ortaya çıkar.
Astigmat neden olur?
Astigmat oluşumunda çoğunlukla genetik faktörler etkilidir. Ebeveynlerde astigmat varlığı durumunda çocuklarda da görülme riski çok yüksektir. Kişilerde doğumla birlikte de ortaya çıkabilir. Özellikle erken doğan prematüre bebeklerde görülme oranı daha fazladır. Gözün darbeye maruz kalması, birtakım yaralanmalar gibi çeşitli çevresel faktörlere ek olarak yapılan göz ameliyatları sonrası da astigmat oluşabilmektedir. Bir diğer nedeni ise korneanın zamanla incelerek kubbeleşmesi ile karakterize keratokonus hastalığıdır.
Astigmat belirtileri nelerdir?
“Astigmat problemine sahip bir kişi nasıl görür?” sorusu en sık sorulan sorulardan biridir. Astigmatı olan kişiler uzak veya yakın mesafeyi net göremez, nesne ve şekilleri kenarları uzamış ve dağınık bir şekilde görür. Bu da bozuk ve bulanık bir görüntüye, göz veya başta ağrı şikâyetlerine sebep olur.
Yaygın olarak görülen astigmat belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Bulanık görme
- Gölgeli görme
- Baş ve göz ağrısı
- Net görmek için gözleri kısma
- Uzun süreli odaklanma gerektiren eylemler sonucu gözlerde yorgunluk
- Gece görmede zorlanma
- İleri derecelerde çift görme
- Işıklı yazılarda netleşme sorunu
- Blefarit (göz kapağı enfeksiyonu)
Astigmat, kişilerin günlük aktiviteleri gerçekleştirirken çeşitli zorluklarla karşılaşmasına sebep olabilir. Bu belirtilerin bir ya da birkaçının gözlemlendiği durumlarda mutlaka bir göz doktoruna başvurulmalıdır.
Çocuklarda astigmat, genellikle okul çağında belirti vermeye başlar; tahtaya odaklanamaz, bulanık görür. Uzun süren okuma, yazma sonrasında baş ağrısı, göz ağrısı gibi belirtiler gözlemlenir; ancak astigmat, bazen belirti göstermeyebileceği gibi belirti gösterse de çocuk farkında olmayıp tespit edilemeyebilir. Bu nedenle yenidoğan döneminden itibaren düzenli göz muayeneleri yapılması çocuklarda oldukça önemlidir.
Astigmat teşhisi nasıl konulur?
Astigmat, göz doktoru tarafından detaylı bir göz muayenesi sonucunda kolayca tespit edilebilir. İlk aşamada rutin bir görme testi yapılır. Keratometre adı verilen cihaz ile kornea eğriliğinin ölçümü yapılır. Kornea topografi cihazından yararlanılarak kornea haritası çıkarılır ve şekliyle ilgili veriler elde edilir. Foropter ve retinoskop gibi aletlerin yardımıyla gözün ışığa odaklanması ölçülerek uygun optik lensler belirlenir. Teşhis edildikten sonra kişiye en uygun tedavi yöntemi göz doktoru tarafından belirlenir.
Astigmat nasıl tedavi edilir?
Astigmat eğer ilerlememiş, hafif düzeyde seyrediyorsa ve kişinin günlük yaşamını etkileyecek zorluklara sebep olmuyorsa herhangi bir tedavi yöntemi uygulamadan düzenli takip ve kontrol önerilir; ancak astigmat ilerlemişse tedaviye ihtiyaç duyulabilir.
Astigmat tedavisi; gözlük, kontakt lensler, lazerle göz çizme ve göz içi mercek ameliyatı gibi yöntemler ile gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemler kişiye anlatıldıktan sonra ihtiyaç duyulan en uygun tedaviye karar verilir.
Gözlük ve kontakt lensler
Astigmat tedavisinde uygulanan öncelikli yöntem gözlük veya kontakt lenslerin kullanımıdır. Astigmat derecesi ilerlememişse genellikle gözlük ve kontakt lensler ile birlikte kontrol altına alınır ancak bu yöntemler astigmat derecesinin ilerlemesini ve gerilemesini değiştirmez.
Lazer göz ameliyatı
Halk arasında göz çizdirme olarak bilinen lazerle yapılan astigmat tedavisinde, günümüzde kullanılan Lasik, iLasik, PRK, Smile, No Touch lazer gibi pek çok alternatif lazer yöntemi bulunmaktadır. Korneanın katmanlarından doku uzaklaştırılması yoluyla göz kusurunun tedavisi sağlanır. Bu yöntemler 18 yaş ve üstü kişilerde uygulanabilir. İlerlemiş astigmat derecelerinde, kişilerin gözlük ve kontakt lens kullanmak istemediği durumlarda tercih edilebilen yöntemlerdendir. Lazer göz ameliyatı ile astigmat numarasının tamamen sıfırlanacağı garantisi bulunmamaktadır. Yine de hastaların büyük çoğunluğunda gözlük ve kontakt lenslerin kullanımı ortadan kalkmaktadır.
Göz içi mercekler
İlerlemiş astigmat tedavilerinde torik lensler kullanılmaktadır. Bu göz içi lensler ile 6-7 dereceye kadar astigmat rahatsızlıklarını tedavi ederek başarılı sonuçlar almak mümkündür.